Claude Monet, 1840 — 1926
Zijn schilderijen leiden tot een hele nieuwe kunststroming! De geschiedenis van het impressionisme is onlosmakelijk verbonden met de creatieve biografie van Claude Monet.
Oscar Claude Monet - Franse schilder, grondlegger van het impressionisme. Monet's schilderachtige manier, die later klassiek werd voor het impressionisme, werd gekenmerkt door het schrijven met losse penseelstreken van een zuivere kleur. Dit maakte het mogelijk om rijke lichteffecten te creëren en de kenmerken van een licht-lucht omgeving over te brengen.
Lees over het leven en werk van de grote kunstenaar, bekijk zijn schilderijen en waag het niet hem in het vervolg nog te verwarren met Manet! Pas als je het werk van Monet vergelijkt met dat van andere Oude Meesters valt op hoe vernieuwend Monet was.
Het leven van Claude Monet
Biografie Claude Monet
Op 14 november 1840 krijgen Claude Adolphe Monet en Louise Justine Aubrée in de Rue Lafitte 45 te Parijs hun tweede zoon: Oscar-Claude Monet.
Monet's vader is kruidenier in Parijs. Als Monet 5 jaar oud is gaan de zaken helaas zo slecht dat het hele gezin gedwongen wordt om te verhuizen naar Le Havre. Hier kan Monet's vader werken bij de man van zijn oudere half-zus, Marie-Jeanne Gaillard Lecadre.
Claude Monet's vader wilde dat zijn zoon een kruidenier zou worden en het familiebedrijf zou voortzetten. Maar zoals kinderen dat zo vaak doen voldeed Claude niet aan de verwachtingen van zijn ouders. School leek altijd een gevangenis voor Monet.
Het ongeluk van het verlies van de kruidenierswinkel van Monet's vader wordt het geluk van Monet junior. Zijn oudere halfzus stimuleert het tekenen van Monet. Tijdens de lessen op school tekende hij karikaturen van leraren en langzamerhand breidt zich dat uit het tekenen van welgestelden. Op vijftienjarige leeftijd stond Monet zo in heel Le Havre bekend als karikaturist en verdiende er zelfs geld mee.
Na op deze manier enige bekendheid te hebben verworven, werd Monet al snel een "belangrijk persoon" in de stad. In de etalage van de enige kunstbenodigheden winkel pronken zijn karikaturen trots naast de landschappen en zeegezichten van Eugene Boudin.
Boudin herkent het talent in Monet en wil hem graag ontmoeten. In eerste instantie ziet Monet niets in de schilderijen van Boudin en weigert botweg Bodin te ontmoeten.
Uiteindelijk raakte Monet erg gesteld op deze man, maar hij vond diens werken in het begin maar helemaal niets. Boudin ontmoette Monet vaak op voor plein airs en na aanhoudende contactpogingen van Boudin komt het tot een inhoudelijke kennismaking tussen beiden. "Mijn ogen gingen eindelijk open," herinnerde Monet zich, "Ik begreep de natuur echt en leerde er tegelijkertijd van te houden."
Uiteindelijk werd Boudin Monet's leraar en had hij een grote invloed op hem. Dankzij hem besloot Claude zijn studie als kunstenaar voort te zetten en vertrekt hij in 1859 naar de leermeester van Boudin - Constant Troyon - in Parijs.
De geboorte van het impressionisme
Studievrienden en collega impressionisten
Monet trad in Parijs toe tot de Faculteit der Kunsten aan de Academie Suisse. Hij raakte al snel gedesillusioneerd door de benadering van de schilderkunst aldaar. Hij zag het nut niet in en had geen plezier in het natekenen van de schilderijen in het Louvre.
De tegenzin sloeg om in enthousiasme nadat hij lessen ging volgen in het schildersatelier dat werd georganiseerd door Charles Gleyre. In dit atelier ontmoette hij de kunstenaars en toekomstige vrienden voor het leven Auguste Renoir, Alfred Sisley , Degas en Frederic Basil. Zij waren bijna leeftijdsgenoten, hadden soortgelijke opvattingen over kunst en vormden al snel de ruggengraat van wat later de groep impressionisten zou worden.
Na een kleine 12 jaar in Parijs gestudeerd en geschilderd te hebben moet Monet in 1861 in militaire dienst. Hier wordt hij voor een jaar uitgezonden naar Algerije. Deze uitzending wakkert zijn bewondering voor de schoonheid van het landschap verder aan. Als Monet in 1862 getroffen wordt door tyfus keert hij terug naar LeHavre voor zijn herstel. In deze periode leert hij Johan Barthold Jongkind kennen die hem "het licht leerde componeren".
Camille Doncieux
Monet wordt vervolgens beroemd door het portret van Camille Doncieux, geschilderd in 1866 ("Camilla, of het portret van een dame in een groene jurk"). Met haar heeft hij op dat moment al enige tijd een relatie. Een jaar nadat Monet het schilderij schilderde dat voor zijn doorbraak zou zorgen krijgen hij en zijn vriendin in 1867 een zoon, Jean.
Camille (De vrouw in de groene jurk), 1866
Na de geboorte van Jean trouwen Claude en Camilla op 28 juni 1870. Tijdens hun huwelijksreis in Trouville breekt de Frans-Pruisische oorlog uit. In zijn wittebroodsweken wijkt Claude met zijn jonge gezin spoorslags uit naar Londen. Via verblijven in Zaandam en Amsterdam keert Monet in 1971 terug naar Frankrijk en gaat wonen in Argenteuil.
Hier wordt in 1878 de tweede zoon (Michel) van het echtpaar geboren en schilderde Monet zijn beroemde landschap "Impressie, soleil levant". Het was dit beeld dat de naam gaf aan de groep impressionisten en de hele artistieke richting. Het schilderij werd getoond op de eerste impressionistische tentoonstelling in 1874.
Het noodlot slaat toe als in 1879 Camille overlijdt. Claude trekt vervolgens met zijn twee jonge zoons in bij het gezin van Alice en Ernest Hoschedé. Deze ongebruikelijke relatie leidde tot afstand tussen Monet en zijn collega-schilders.
In die periode richt Duran Ruel zich tot hem met het voorstel om zich als kunstagent voortdurend bezig te houden met de aan- en verkoop van de werken van Monet. Als gevolg daarvan gaat het Monet in ieder geval zakelijk een stuk beter.
In 1883 verhuisde dit huishouden, dat naast Alice, Ernest en Claude, ook uit nog 8 kinderen bestaat. Met zijn elven vestigen ze zich in Giverny.
Tweede huwelijk met Alice Hoschedé
Als Ernest Hoschedé in 1891 overlijdt trouwt Claude Monet met diens weduwe Alice. Mede dankzij een goed lopende verkoop van de schilderijen van Monet hebben ze samen een goed leven.
Wat in deze periode van zijn leven wel bijzonder is, is dat als kunstschilder zakelijk zeer succesvol is, maar desondanks maar 1 enkele keer exposeert op de toonaangevende tentoonstelling Salon de Paris. De kunstcritici waren destijds dermate conservatief dat Monet's vernieuwende manier van schilderen als bedreiging werd gezien. Vanwege dit conservatisme werd er onregelmatig op initiatief van Napoleon III een tentoonstelling als tegenhanger georganiseerd. Deze had de toepasselijk naam 'Salon de Refuses', vrij vertaald: salon der geweigerden. Hier was Monet's werk en het werk van veel van zijn vrienden wel te zien. Deze tentoonstellingen werden veel beter bezocht dan de 'officiële' tentoonstellingen.
Moeilijke laatste jaren
In 1911 overlijdt Monet's tweede vrouw Alice. En drie jaar later in 1914 ook Monet's oudste zoon Jean. Jean zelf was eerder getrouwd met de tweede dochter van Alice, Blanche.
In 1912 had Claude Monet operaties aan zijn ogen vanwege dubbele staar. Maar hij liet het tekenen niet achterwege. Na het verlies van de lens op zijn linkeroog, Monet herwon zijn zicht, maar begon ultraviolet licht te zien als blauw of lila kleur, dat is de reden waarom zijn schilderijen vonden nieuwe kleuren.
Bijvoorbeeld, tijdens het schilderen van de beroemde Waterlelies, Monet zag lelies blauwachtig in het ultraviolette bereik, in tegenstelling tot gewone mensen voor wie ze gewoon wit waren.
Mede dankzij de vezorging van zijn stief- en schoondochter Alice bleef Monet ondanks ernstige obstakels schilderen tot 1926, slechts een paar maanden voordat hij overleed aan de gevolgen van longkanker.
Monet liet al zijn bezittingen na aan zijn tweede zoon Michel. In 1966 schonk deze op zijn beurt het huis, de tuin en de beroemde waterlelievijver in Giverny aan de Academie des beaux-arts. Deze opende in 1980 het huis en de tuin van Claude Monet voor het publiek.
Claude Monet de hovenier
Wat velen niet weten is dat Claude Monet ook een niet onverdienstelijke tuinontwerper en hovenier was. De liefde voor de natuur en het landschap die hem als jonge jongen door Boudin is bijgebracht leidde, mede dankzij zijn vele omzwervingen, tot meerdere zelf ontworpen en prachtig aangelegde tuinen.
Met name de door hem aangelegde tuinen in Argentuil en later in Givency vormden een rijke bron van inspiratie. De kleurrijke tuinen heeft hij zelf in meerdere van zijn schilderijen vastgelegd.
Waar originele werken van Monet te bewonderen
Ingegeven door passie en mede dankzij zijn zakelijke successen heeft Monet heel veel schilderijen gemaakt en verkocht. Overal ter wereld zijn er musea die een of meerdere schilderijen van Monet in hun openbare collectie hebben.
Musea met werk van Monet in Nederland
- Rijksmuseum Twenthe, Enschede
- Rijksmuseum Amsterdam
- Van Gogh Museum, Amsterdam
- Kunstmuseum Den Haag voorheen: Gemeentemuseum Den Haag
- Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam
- Kröller-Müller Museum, Otterlo
- Zaans Museum, Zaandam
Musea met werk van Monet in het buitenland
- La Boverie, Luik
- National Gallery, Londen
- Musée d'Orsay, Parijs
- Musée Marmottan Monet, Parijs
- Musée de l'Orangerie, Parijs
- Hermitage, Sint-Petersburg
- Poesjkinmuseum, Moskou
- Museum of Fine Arts, Boston
- Metropolitan Museum of Art, New York
- Fine Arts Museums of San Francisco
- National Gallery of Art, Washington D.C.