Jan van Eyck, grondlegger van de Noordelijke Renaissance
Jan van Eyck is een uitstekende Nederlandse schilder, een van de grondleggers van de kunst van de vroege Noordelijke Renaissance.
Hij was een onovertroffen portrettist die meer dan 100 composities over religieuze onderwerpen maakte.
Jan van Eyck was zeer invloedrijk en zijn werkwijze en stijl werden door de vroege Nederlandse kunstenaars overgenomen en verfijnd.
Leer meer over de oude meester en versier je huis met verbazingwekkende kunstprenten uit deze collectie.
Het vroege leven van Jan van Eyck
Jan van Eyck werd geboren tussen 1390 en 1400 in Maaseik. Over de kindertijd en het jeugdleven van de kunstenaar is verder niets bekend.
Het is niet bekend waar Jan is opgeleid, maar hij kende wel het Latijn en gebruikte de Griekse en Hebreeuwse alfabetten in zijn inscripties. Dit opleidingsniveau was zeldzaam onder kunstenaars.
Jan van Eyck studeerde schilderkunst bij zijn oudere broer Hubert en werkte met hem tot 1426. Hij begon zijn zelfstandige activiteit in Den Haag aan het hof van de Nederlandse graven.
In 1425 werd van Eyck het hof van de hertog van Bourgondië Filips de Goede, die hem als kunstenaar zeer waardeerde en royaal betaalde voor zijn werk. Op 19 mei 1425 werd een document gedateerd waaruit blijkt dat de kunstenaar als bediende in dienst van de hertog werd toegelaten.
In 1431 verhuisde Jan van Eyck naar Brugge, waar hij kunstenaar van de stad werd.
Jan van Eyck's successen als meesterschilder
De jaren tussen 1434 en 1436 worden algemeen beschouwd als zijn hoogtepunt toen hij werken produceerde zoals de Madonna van kanselier Rolin, Lucca Madonna en Maagd en Kind met kanunnik van der Paele.
Hij trouwde met de veel jongere Margaretha waarschijnlijk rond 1432, ongeveer in dezelfde tijd dat hij een huis in Brugge kocht.
Van Margaretha is weinig bekend. Ze kan van adellijke afkomst zijn geweest, maar dan wel van de lagere adel. Later kreeg Margaretha, als weduwe van een vermaarde schilder, na de dood van Jan een bescheiden pensioen van de stad Brugge.
Overlijden
Jan van Eyck stierf op 9 juli 1441 in Brugge. Hij werd begraven op het kerkhof van de Sint-Donatuskerk.
Als blijk van respect deed Filips een forfaitaire betaling aan de weduwe van Jan Margaretha, gelijk aan het jaarsalaris van de kunstenaar. Hij liet veel onafgewerkte werken na die door zijn leerlingen moesten worden uitgevoerd.
Na zijn dood dirigeerde Lambert van Eyck het atelier, omdat Jan's reputatie en autoriteit gestaag groeide.
Begin 1442 graaft Lambert het lichaam op en plaatst het in de Sint-Donatuskathedraal.
Oeuvre en beroemde werken van Jan van Eyck
Van Eyck wordt beschouwd als de uitvinder van de olieverf, hoewel hij deze eigenlijk alleen maar heeft verbeterd.
Na hem werd olie alom geaccepteerd en werd de olietechnologie voor Nederland traditioneel. In de 15e eeuw kwam het naar Duitsland en Frankrijk, en vandaar naar Italië.
Een van de beroemdste werken van Van Eyck is het "Gentse altaar", waarmee zijn broer begon, maar hij stierf in 1426 en Jan zette dit werk voort en voltooide het.
Deze grandioze polyptiek van 24 schilderijen met 258 menselijke figuren bevindt zich in de Gentse Sint-Baafskathedraal.
Tot de meesterwerken van Jan van Eyck behoren "De Madonna van kanselier Roland", evenals een portret van een koopman, vertegenwoordiger van het Medici-bankiershuis, Giovanni Arnolfini en zijn vrouw.
Portretten
Jan van Eyck is een van de eerste Europese meesters van het portret, dat zich in zijn werk onderscheidt in een apart genre. De portretten van van Eyck, die meestal in driekwart van het model worden afgebeeld, onderscheiden zich door de strenge eenvoud en nauwkeurigheid van de expressieve middelen.
Van Eycks portretten worden gekenmerkt door zijn manipulatie van olieverf en nauwgezette aandacht voor detail. Hij was een pionier op het gebied van de portretkunst in de jaren 1430 en werd tot in Italië bewonderd om de natuurlijkheid van zijn voorstellingen.
Musea
Niet veel van de schilderijen van de kunstenaar zijn tot op heden bewaard gebleven, maar ze zijn te zien in de beroemdste musea en galerieën ter wereld:
Louvre, Paris
Museo Nacional del Prado, Madrid
National Gallery, London
Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam
Staatliche Kunstsammlungen Dresden
Kunsthistorisches Museum, Wenen
Metropolitan Museum of Art, New York
National Gallery of Art, Washington D.C
Frick Collection, New York