Johannes Vermeer, 1632—1675
Jan Vermeer was een Nederlandse schilder, meester in de huishoudschilderkunst en genreportret. Het werk van Vermeer wordt samen met Rembrandt en Hals beschouwd als het hoogtepunt van de Nederlandse kunst uit de Gouden Eeuw.
De oude meester schilder specialiseerde zich in huiselijke interieurscènes van het leven van de middenstand. Sinds de herontdekking van zijn werk door 20e eeuwse kunstkenners is zijn werk een veelvoorkomend thema in de literatuur en in films in de populaire cultuur.
Het leven
Er is weinig bekend over het leven van Vermeer. Hij is geboren in Delft, in de familie van een koopman. Johannes was het tweede kind in het gezin en de enige zoon van zijn ouders.
Zijn vader, Reijnier Janszoon genaamd, was een middenklassewerker van zijde of caffa. Later begon hij te handelen in schilderijen.
In 1641 kocht Reijnier een grotere herberg op het marktplein, genoemd naar de Vlaamse stad "Mechelen". De aankoop van de herberg vormde een aanzienlijke financiële last. Toen Reijnier in oktober 1652 overleed, nam Vermeer de exploitatie van het kunstbedrijf van de familie over.
Onderwijs
Er is geen betrouwbare informatie over de studiejaren van Vermeer. Het is bekend dat Jan Vermeer op 29 december 1653 werd toegelaten tot het Sint-Lucasgilde.
Onder de voorwaarden van het gildenlidmaatschap werd voorafgegaan door zes jaar serieuze opleiding in de schilderkunst bij de meester, die in het gilde zat.
Jan Vermeer was bekend met de kunstenaars Leonard Bramer en Gerard Ter Borch. Op grond hiervan werd aangenomen dat Vermeer mogelijk een leerling van één van hen was.
Daarnaast is er een zeer gangbare, maar niet bevestigde, hypothese dat de leermeester van Vermeer de kunstenaar Carel Fabritius was, in een leerling van Rembrandt.
Familie en werk
Jan Vermeer trouwde op 20 april 1653 met Katharina Bolnes uit een dorp bij Delft.
In 1660 verhuisde Vermeer met zijn vrouw naar het huis van zijn schoonmoeder.
Vermeer kreeg 15 kinderen, waarvan er vier op jonge leeftijd stierven. Het is duidelijk dat de financiële situatie van de kunstenaar zeer goed was, omdat hij zijn kinderen gemakkelijk te eten kon geven.
Het is bekend dat Vermeer slechts twee schilderijen per jaar schilderde, dus hij had andere bronnen van inkomsten. Hij hielp zijn moeder met het runnen van een herberg "Mechelen" op de grote markt in Delft, die zij na het overlijden van haar man erfde. Aangenomen wordt dat Vermeer in deze vestiging de gebruikelijke kunsthandel voor Nederlandse kunstenaars uit die tijd heeft kunnen voeren.
In 1662-63 en 1670-71 Vermeer stond aan het hoofd van het Sint-Lucasgilde, en was dus het hoofd. De positie van de deken van het Kunstenaarsgilde was zeer eervol en spreekt voor het gezag van Jan Vermeer in Delft.
Al tijdens het leven van de kunstenaar werden de schilderijen van Jan Vermeer zeer goed betaald. Vermeer had enig succes in Delft en verkocht zijn werken aan een klein aantal lokale verzamelaars. Vermeer was echter niet bekend buiten zijn gemeenschap gedurende zijn leven.
In tegenstelling tot veel andere kunstenaars had Jan Vermeer geen studenten.
De laatste jaren
Aan het eind van zijn leven was de economische situatie van de kunstenaar aanzienlijk verslechterd en werd hij gedwongen om leningen aan te gaan. Als gevolg van de oorlog met Frankrijk in 1672-1679 bevroor de handel in schilderijen.
In 1675 werd Vermeer ziek en stierf enkele dagen later. Catharina Bolnes schreef de dood van haar man toe aan de stress van de financiële druk.
Stijl en grote werken
De meeste werken van Vermeer zijn composities in een zorgvuldig gegraveerd interieur, met een klein aantal figuren. Er zijn ook verschillende stadslandschappen, bijvoorbeeld de beroemde "Het straatje". Vermeer heeft hier een wereld van huiselijke rust geportretteerd, waar vrouwen en kinderen hun dagelijks leven in de geruststellende omgeving van hun huis leiden.
Volgens sommige hedendaagse kunstenaars heeft Vermeer samen met een aantal andere renaissancekunstenaars technische middelen - camera obscura, camera lucide en sferische spiegels - gebruikt om perfectie te bereiken in het creëren van perspectief en lichteffecten.
Veel van Vermeer's meesterwerken richten zich op huiselijke taferelen, waaronder "Het melkmeisje". Deze voorstelling van een vrouw te midden van haar werk toont twee van zijn handelsmerken: zijn realistische weergave van figuren en objecten en zijn fascinatie voor licht.
Veel van zijn werken hebben een lichtgevende kwaliteit, waaronder het portret "Meisje met de parel".
"Meisje met de Parel" is een van de beroemdste schilderijen van de Nederlandse kunstenaar Jan Vermeer. Ze wordt vaak de noordelijke of Nederlandse Mona Lisa genoemd. Het schilderij is alom bekend om zijn massacultuur en wordt in veel films genoemd.
Herontdekking
Vermeer's werken werden twee eeuwen na zijn dood grotendeels over het hoofd gezien door kunsthistorici. In de 19de eeuw werd Vermeer herontdekt door Gustav Friedrich Waagen en Théophile Thoré-Bürger, die een essay publiceerden waarin hij 66 foto's kreeg toegeschreven, hoewel er vandaag de dag slechts 34 schilderijen aan hem worden toegeschreven.
Sinds die tijd is Vermeer's reputatie gegroeid en wordt hij nu erkend als een van de grootste schilders van de Nederlandse Gouden Eeuw.
Vandaag de dag zijn de werken van de kunstenaar te vinden in beroemde musea van de wereld, zoals: Rijksmuseum, Musée du Louvre, National Gallery of Art (Washington, D.C.), Städel Museum (Frankfurt), The Metropolitan Museum of Art (New-York).